«پانتولیگ» برنامه‌ای در حوزه مسابقه و سرگرمی است که پنجشنبه ، پنجم بهمن ماه همزمان با ولادت حضرت علی(ع) بر آنتن شبکه سه سیما رفت. بازگشت محمدرضا گلزار به آنتن شبکه سه را شاید بتوان پیش فرضی برای بازگشت افراد دیگری که نامشان در کنار گلزار چندی قبل دیده شده بود هم به حساب آورد و منتظر اعلام خبر بازگشت بقیه هنرمندان هم بود. اما در اولین پخش از این برنامه چه گذشت؟
پس از گذشت چهارسال از تعطیلی پرحاشیه مسابقه «برنده باش»، محمدرضا گلزار با تجربه تازه‌ای در زمینه اجرا، با یک مسابقه پانتومیم به تلویزیون بازگشت. حضور دوباره گلزار در قاب تلویزیون نیز با حاشیه‌هایی همراه بود. پس از اعلام این خبر، محمدرضا شهبازی مجری «سید خندان» و «پاورقی» به تندی از رویکرد تلویزیون برای استفاده از چهره‌هایی مانند گلزار و رضا رشیدپور انتقاد کرد. کار به جایی رسید که رشیدپور از اجرای فصل جدید «سیم آخر» انصراف داد و بازگشت به تلویزیون را به زمان دیگری موکول کرد.
نام محمدرضا گلزار آذر ماه امسال هم به دلیل انتصاب به عنوان عضو هیات رئیسه انجمن پَدل مطرح شده بود اما گلزار واکنشی به انتقادها نداشت و برنامه او سر انجام پس از کلی بحث بلاخره به آنتن شبکه سه سیما رسید.
«پانتولیگ» برگ برنده شبکه ۳ شبکه سه پس از مسابقه پربیننده «عصر جدید»، مدتی است که برنامه شبانه پرمخاطب و مهمی روی آنتن نداشته است. «قهرمان»، «ستاره‌ساز»، «اعجوبه‌ها» و «خودمونی» مسابقه‌های پربیننده و موفقی نبوده‌اند و بعضی از آنها مانند «خودمونی» مورد انتقاد مخاطبان نیز بوده‌اند، در این شرایط «پانتولیگ» با اجرای محمدرضا گلزار برگ برنده مهمی برای شبکه سه خواهد بود. با وجود همه ناکامی‌ها و حاشیه‌هایی که محمدرضا گلزار پشت سر گذاشته، بی‌شک حضور او در یک مسابقه جدید برای مخاطبان تلویزیون و حتی منتقدانش کنجکاوی برانگیز خواهد بود. پیش‌بینی میشود شبکه سه و «پانتولیگ» در مرکز توجهات قرار خواهند گرفت، باید دید شرایط چگونه پیش خواهد رفت و چه نتیجه‌ای برای این مسابقه و گلزار رقم خواهد خورد.
چهار مرحله تا گلزار شدن...
مرحله ی اول/ از موسیقی تا سینما
گلزار از اوایل دهه ۸۰ در دسته بازیگران پرمشغله قرار داشت که معمولا هر سال یک فیلم جدید با بازیِ او روی پرده سینماها نقش می‌بست. ناگفته نماند که او پیش از اینکه بازیگری را تجربه کند، با گروه موسیقیِ آریان به عنوان گیتاریست همکاری داشت و در سال ۷۹ برای اولین‌بار در فیلم «سام و نرگس» ساخته ایرج قادری مقابل دوربین قرار گرفت. این فیلم شروعی برای فعالیت‌های گلزار در سینمای ایران بود که باعث شد در این مسیر بماند و حالا او را به عنوان یکی از بازیگران معروف با دستمزدهای بالا بشناسیم. او در فیلم «توفیق اجباری» ساخته محمدحسین لطیفی، نقش خودش را با عنوان محمدرضا گلزار بازی کرد که چالش‌های زندگیِ یک بازیگر سرشناس را نشان می‌داد.
این بازیگر با کمدی‌های پرفروشی مانند «آینه بغل» و «رحمان ۱۴۰۰» جایگاه خوبی در گیشه به دست آورده بود و به عنوان بازیگر مورد توجه بود، اما گلزار در سال‌های اخیر از عرصه بازیگری دور بوده و با فیلم جدیدی در سینما دیده نشده است. این ستاره آخرین‌بار سال ۹۹ برای بازی در فصل دوم «عاشقانه» با نام «گیسو» جلوی دوربین رفت و در این تجربه ناکام بود. ضعف‌های «گیسو» باعث شد این مجموعه مورد استقبال قرار نگیرد و تولید آن ناتمام بماند. محمدرضا گلزار پس از این شکست، در عرصه بازیگری غایب بود و آن‌چه نام او را بر سر زبان‌ها می‌انداخت، حاشیه‌ها بودند.
مرحله دوم/ مجری گری
گلزار از سال ۹۷ و با برنامه «برنده باش» به عرصه اجرا ورود کرد. خبری که خیلی زود به صدر اخبار تبدیل شد و همه منتظر بودند تا ببینند این بازیگر در حوزه اجرا چطور ظاهر میشود.
این برنامه از شبکه سه پخش و با شعار افزایش میزان مطالعه، آگاهی و اطلاعات عمومی مردم تولید شد. برنامه «برنده باش» با طرح ۱۵ سوال، مبالغی تا سقف ۱۰۰ میلیون تومان به شرکت‌کنندگان اهدا می‌کرد.
بعد از پخش برنامه «برنده باش» عده‌ای به شیوه اجرای او نقد داشتند و تعدادی دیگر هم تحسین‌اش می‌کردند. دی ۹۷ اعلام شد که «برنده باش» با ۴۹ درصد مخاطب، پس از «خندوانه» در رتبه دوم جای گرفت. نوروز ۹۸ نیز این مسابقه پس از «عصر جدید»، دومین برنامه پربیننده تلویزیون بود. گلزار پیش از این مسابقه تجربه‌ای در زمینه اجرا نداشت، بنابراین طبیعتا اجرای او با یک مجری حرفه‌ای قابل مقایسه نبود و عملکردش ضعف‌هایی جدی داشت، اما به دلیل استقبال مخاطبان از مسابقه، این تجربه با شکست همراه نشد.
اما در اردیبهشت سال ۹۸ بنا بر انتشار حکم فقی آیت‌الله مکارم شیرازی در خصوص شباهت ساز و کار این برنامه با قمار، پخش «برنده باش» با حاشیه‌هایی مواجه شد.
مدتی بعد هم رهبر معظم انقلاب اسلامی فرمایشاتی در قالب نقد درباره تولید برنامه‌های بخت‌آزمایی داشتند که در انتها «برنده باش» از کنداکتور شبکه سه حذف شد. گلزار بعد از این برنامه دیگر در تلویزیون دیده نشد و با برنامه دیگری در شبکه خانگی به دنیای اجرا بازگشت.
مرحله سوم/شکستی بزرگ
بعد از اتفاقاتی که برای برنامه «برنده باش» رقم خورد، گلزار پیشنهاد اجرا برای برنامه «هفت خان» در پلتفرم نماوا را پذیرفت. او که تجربه خوبی در جذب مخاطبان با برنامه «برنده باش» داشت، این‌بار با برنامه «هفت خان» موفق نشد مخاطبان قابل توجهی را با خود همراه کند و به شوخی‌های محدود با شرکت‌کنندگان بسنده می‌کرد.
برنامه «هفت خان» تفاوت زیادی با «برنده باش» نداشت و شرکت‌کنندگان در حوزه اطلاعات عمومی با یکدیگر به رقابت می‌پرداختند و هر کدام از شرکت‌کننده‌ها که می‌توانستند مراحل مختلف را پشت‌سر بگذارند، ۱۰۰ میلیون تومان دریافت می‌کردند.
این برنامه با اینکه با هزینه بیشتری تولید شد و دستمزد بسیار بالای گلزار هم برای اجرای آن سر زبان‌ها افتاد، اما نتوانست آن‌طور که باید مخاطبان را به خود جذب کند.
مرحله چهارم/ بازگشت به صدا و سیما
اسفند سال گذشته خبر رسید که گلزار قرار است یکی از برنامه‌های تحویل سال تلویزیون را اجرا کند. اما به سرعت با منتشر شدن استوریِ این بازیگر در شبکه اجتماعی اینستاگرام، تکذیب شد.
بعد از مدتی و اواسط مرداد ماه باز هم خبر بازگشت گلزار با برنامه‌ای جدید در تلویزیون در رسانه‌ها منتشر شد و براساس اخبار اعلام شده در این زمینه قرار بود او برنامه «پانتولیگ» را اجرا کند که از شبکه سه پخش شود.
این برنامه متفاوت از دو برنامه قبلی است که گلزار اجرای‌شان را برعهده داشته است. محوریت اصلیِ «پانتولیگ» بازی پانتومیم است و تهیه‌کنندگی آن را جواد فرحانی برعهده دارد. همچنین این مسابقه همزمان با شبکه سه، از پلتفرم روبیکا هم منتشر میشود.
شاید محوریت برنامه «پانتولیگ» که بر مبنای بازی پانتومیم است، باز هم بتواند تجربه موفقیت آمیز برنامه «برنده باش» را برای گلزار رقم برند و مخاطبان زیادی به تماشای این برنامه بنشینند.
نگاهی کلی به روند مسابقه
با همه حواشی و جنجال‌ها، درنهایت گلزار با «پانتولیگ» به شبکه رسید و پخش این مسابقه همزمان با ولادت حضرت علی(ع) و روز پدر، آغاز شد. هرچند که نام مسابقه «پانتولیگ» است، اما مراحل مسابقه ترکیبی از بازی پانتومیم، پاسخ به سوالات اطلاعات عمومی و بازی‌هایی مشابه بازی بیست سوالی است. در نتیجه مهم‌ترین ایراد «پانتولیگ» این است که مسابقه هویت و چارچوب مشخصی ندارد. در مرحله «پانتومیم همزمان»، «پانتومیم امدادی» و «نجات» شرکت‌کنندگان باید مطابق با تعریف اصلی بازی پانتومیم، به واسطه اجرای حرکات مختلف و بدون صحبت کردن یا لب زدن مفهوم واژه، شعر یا ضرب‌المثلی را به هم‌گروهی خود برسانند، اما در مرحله «پنج کلمه» نماینده گروه باید با کمترین تعداد کلمه‌ای که استفاده می‌کند، پنج کلمه مشخص شده را برای اعضای گروه خود توضیح دهد. در مرحله «پانتومیم سرعتی» نیز نماینده هر گروه، تعدادی کلمه با امتیازهای متفاوت را طی زمان یک دقیقه برای اعضای گروه توضیح می‌دهد تا آنها بتوانند کلمات مدنظر را حدس بزنند. علاوه بر این‌ها، پس از پایان هر مرحله یک سوال چهار گزینه‌ای در حوزه اطلاعات عمومی مطرح میشود و هر دو گروه باید به آن پاسخ دهند.
نقدی بر اولین قسمت پخش شده
پانتولیگ مراحل ساده و غیرخلاقانه ای دارد که پیش تر نیز مخاطبان تلویزیون، نمونه پانتومیم را در مسابقه «ادا بازی» برنامه «خندوانه» تماشا کرده‌اند، این مسابقه باید از «ادا بازی» جلوتر باشد تا اتفاق ویژه‌ای رقم بخورد؛ اما در قسمت اول مسابقه چنین نشد. بازی پانتومیم در «ادا بازی» بسیار متنوع و مفرح انجام می‌شد، طراحی خلاقانه مراحل مسابقه و قوانین سخت‌گیرانه جالب، این بازی ساده را جذاب‌تر می‌کرد، اما در «پانتولیگ» شاهد چنین اتفاقی نبودیم. شرکت‌کنندگان در مراحل «پانتومیم همزمان» و «نجات»، به جز محدودیت زمانی با چالش عجیب و غریبی مواجه نبودند؛ بنابراین خطر تکراری و یکنواخت شدن، «پانتولیگ» را تهدید می‌کند. سادگی بعضی واژه‌ها، اشاره شرکت‌کنندگان به خود و همچنین حرکات خاصی را که پیشتر اعضای گروه‌ها برای رساندن مفهوم مشخصی مانند ضرب‌المثل، قدیمی و موارد مشابه، با یکدیگر هماهنگ کرده بودند، چالش‌های مسابقه را ساده‌تر می‌کند، به همین دلیل جذابیت و هیجان مسابقه کمتر میشود. گذشته از کیفیت بازی‌ها و مراحل «پانتولیگ»، برنده مسابقه نیز کاملا بدون هیجان اعلام شد و بلافاصله پس از آن، گلزار از بینندگان خداحافظی کرد و مسابقه به پایان رسید!
اجرای جدی و رسمی و خشک گلزار محمدرضا گلزار در مقام مجری «پانتولیگ» نه تنها به افزایش شور و هیجان مسابقه کمکی نکرده، بلکه با اجرای جدی و رسمی خود در این مسابقه، به آن لطمه هم زده است. این بازیگر در دو مسابقه اطلاعات عمومی سعی می‌کرد به واسطه شوخی با شرکت‌کنندگان فضای مسابقه را از حالت رسمی و جدی خارج کند، اما معمولا پا از حدی فراتر نمی‌گذاشت و در عین حال جدیت خود را حفظ می‌کرد. با توجه به شخصیت گلزار و اجرای او در مسابقات قبلی، کار این بازیگر در «پانتولیگ» حسابی سخت خواهد بود. باید دید او از این چالش جدید و سخت، چه بهره‌ای خواهد برد.
گلزار گاهی در لحظاتی که شرکت‌کنندگان مرتکب خطای فاحشی می‌شوند یا متوجه راهنمایی‌های او نمی‌شوند، سعی می‌کند لبخند بزند و با گروه‌ها شوخی کند، اما بیشتر مواقع برخوردی خشک و رسمی با آنان دارد، مسابقه را با جدیت کامل پیش می‌برد و نوعی بی‌انگیزگی در اجرای او دیده میشود. با توجه به شخصیت و روحیاتی که از محمدرضا گلزار دیده ایم و همچنین عملکرد او در قسمت اول، این بازیگر گزینه چندان مناسبی برای «پانتولیگ» نبوده است. سبک اجرای گلزار در مسابقه پانتومیم کاملا مشابه عملکرد او در «برنده باش» و «هفت خان» است و فعلا در آغاز مسابقه نمی‌توان اجرای محمدرضا گلزار را برگ برنده‌ای برای «پانتولیگ» دانست.
دکور تیره و تار گذشته از ساختار و بازی‌های «پانتولیگ»، این مسابقه از نظر بصری هم زیبایی و جذابیت ویژه‌ای ندارد. با توجه به فضای مفرح مسابقه، بهتر بود از رنگ‌های شاد و متنوع در دکور استفاده شود، اما رنگ غالب دکور و همچنین نورها، آبی تیره است که باعث شده فضای «پانتولیگ» نه تنها چشم‌نواز و زیبا نباشد، بلکه تاریک هم به نظر برسد.
جلوداریان کجایی؟
اما چندی نگذشته بود که معاون فرهنگی وزیر ارشاد در اعتراض به انتخاب نام «پانتولیگ» برای یک برنامه در رسانه ملی گفت: انتخاب نام بیگانه برای یک برنامه تلویزیونی خلاف قانون ممنوعیت بکارگیری اسامی بیگانه است.
مهدی سموعی مدیر روابط عمومی و اطلاع رسانی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی هم در واکنش به ساخت این برنامه، «امید جلوداریان» خبرنگاری که به «مأمور دفاع از زبان فارسی» مشهور است را خطاب قرار داد و نوشت: جلوداریان کجایی که زبان فارسی در رسانه فارسی (رسانه ملی) از دست رفت. نام گذاری این برنامه درحالی است که عبارت «پانتومیم» معادل فارسی دارد.
بی‌راه نیست اگر بگوییم گره کوری که به کار تولید برنامه‌های پرمخاطب تلویزیون افتاد، با دستان مدیران تلویزیون رقم خورد و به نسبت آنها با سلبریتی‌ها برمی‌گشت؛ در این میان قربانی اصلی هم برنامه‌های پرمخاطب بودند. اگرچه بازگشت گلزار شروع شکوهمندی برای اعلام رویه جدید مدیران تلویزیون نیست اما می‌تواند نشانه‌هایی باشد بر اینکه مدیران تلویزیون به درکی واقعی از مدیریت رسانه در فضاهای جدید رسیده‌اند و بعید نیست در ماه‌های آینده شاهد تولید و پخش برنامه‌ها و سریال‌های پرمخاطب از تلویزیون باشیم.
نیایش احمدی-*خبرنگار تحریریه جوان قدس
نظر شما